分类:
北宋文学家,擅长诗词,为苏门四学士之一。《全宋词》《全宋诗》中有他的多篇作品。早年游学于陈,学官苏辙重爱,从学于苏轼,苏轼说他的文章类似苏辙,汪洋澹泊。其诗学白居易、张籍,如:《田家》《海州道中》《输麦行》多反映下层人民的生活以及自己的生活感受,风格平易晓畅。著作有《柯山集》五十卷、《拾遗》十二卷、《续拾遗》一卷。《宋史》卷四四四有传。
dēng gāo
登高
huái bù zhǎn xī jū wú liáo, mò suì yǔ xī hào zhǎng yáo.
怀不展兮居无聊,默谇语兮浩长谣。
xiě wǒ xīn xī dēng bǐ gāo, zhì wàn rèn xī mén jiǔ xiāo.
写我心兮登彼高,陟万仞兮扪九霄。
mìng qīng fēng xī pī fú yún, kàn sì huāng xī shì tiān yín.
命清风兮披浮云,瞰四荒兮视天垠。
dà hǎi dàng yù xī qián lóng kūn, tǔ tūn rì yuè xī zhì míng hūn.
大海荡潏兮潜龙鲲,吐吞日月兮制明昏。
yùn niàng yuán qì xī hán xīng chén, yǔ zài sì hǎi xī jiè fú kūn.
酝酿元气兮函星辰,羽载四海兮芥浮坤。
sì yuè liè zhì xī sōng zhōng dūn, qiān lián mài luò xī zi fù sūn.
四岳列峙兮嵩中蹲,牵连脉络兮子复孙。
cǎo màn mù bù xī shēng jiàng rú péng, zhàng nán bì běi xī dōng sàn xī fēn.
草蔓木布兮升降如朋,障南蔽北兮东散西分。
rú zhǎng liè kuài xī pán luó dòu zūn, huáng liú zhōng guàn xī fā yuán kūn lún.
如掌列块兮盘罗豆罇,黄流中贯兮发源昆仑。
dōng wù dà hǎi xī yíng rú liáo shēn, nán fāng yán yán xī huǒ zhī suǒ zhái.
东骛大海兮萦如缭绅,南方炎炎兮火之所宅。
zhū niǎo yì zhì xī dān yīng jiàng hé, qiān fēi yǐ xiáng xī huī huáng làn hè.
朱鸟屹峙兮丹膺绛翮,骞飞以翔兮辉煌烂赫。
cóng yōng wàn yǔ xī fēn luó yǔ yì, huáng huáng zūn yán xī yǒu dòu zài běi.
从拥万羽兮纷罗羽翼,煌煌尊严兮有斗在北。
shēng jiàng yù dōu xī yùn liàng dì cè, hū xī yīn yáng xī bǐng chí huò fú.
升降玉都兮运量帝侧,呼吸阴阳兮秉持祸福。
zhēn xiān xiāo yáo xī dàn bù kě yì, xī yǒu wáng mǔ xī dài shèng xué jū,
真仙逍遥兮澹不可挹,西有王母兮戴胜穴居,
shòu lì wàn gǔ xī wàng zhōng mǐn chū.
寿历万古兮忘终泯初。
chāo liáo huǎng hū xī dú yǔ dào jù,
超辽恍惚兮独与道俱,
cān yǒu rì yuè xī qún líng zǒu qū.
骖友日月兮群灵走趋。
jì yòu zuǒ ér dōng gù xī guān dà míng zhī shǐ shēng,
既又左而东顾兮观大明之始生,
zhèn fèi jiǔ yuān xī lì tiān shēng jīng.
震沸九渊兮丽天升精。
pī rǎng qún yīn xī zhòng yōu zhāo míng,
披攘群阴兮重幽昭明,
yǒu shén sī yù xī zhū shang jiàng yīng.
有神司驭兮朱裳绛缨。
hū zào wù yǐ zhì wèn xī wú jiāng kǎo hū tài chū,
呼造物以致问兮吾将考乎太初,
bǐ tiān dì qí shú shǐ xī rì yǔ yuè qí dài chú.
彼天地其孰始兮日与月其代除。
sì huāng màn qí hé jí xī rén hú wéi ér zhōng jū,
四荒漫其何极兮人胡为而中居,
huǒ hé wéi ér nán zhái xī shuǐ shú shǐ qí zài běi.
火何为而南宅兮水孰使其在北。
ān zhī dōng zhī zhǔ shēng xī xī pèi xíng ér zhǔ shā,
安知东之主生兮西配刑而主杀,
dòu jiàn yín ér qì fēn xī chóu wèi sì shí zhī xiāo xī.
斗建寅而气分兮畴为四时之消息。
shì tú zhī qí yǐ rán xī suì tuī lèi ér lì shuō,
世徒知其已然兮遂推类而立说,
bǐ jué chū qí shuí zào xī shú bù shī ér shū bié.
彼厥初其谁造兮孰布施而殊别。
yì qí bù dé bù rán xī huò zhě sī zhì zhī suǒ shè,
抑其不得不然兮或者私智之所设,
jiāng hū rán ér zì ěr xī suì yǐ chéng ér bù kě jué.
将忽然而自尔兮遂已成而不可绝。
zào wù wèi yú jiū chá xī yuē cǐ hé kě yǐ yán chén ér yì xī,
造物为余究察兮曰此曷可以言陈而意悉,
bǐ hùn dùn zhī yī qì xī wú bù zhī shuí hé ér wéi yī.
彼混沌之一气兮吾不知谁合而为一。
hū dòng dá ér liǎng fēn xī fū yì ān zhī qí shuí pì,
忽洞达而两分兮夫亦安知其谁辟,
yuán shēng qīng ér jiàng zhuó xī shuǐ fù yīn ér huǒ yáng.
爰升清而降浊兮水赴阴而火阳。
dōng shēng qì ér fū shēng xī xī huò chéng ér hài qiāng,
东升气而敷生兮西或成而害戕,
qiáng míng zhī yuē zì rán xī hé zú yǐ jiū qí bì zhì.
强名之曰自然兮曷足以究其必至。
wèi bù dé bù rán zhě yù shū xī shàng ān qǔ yú sī zhì,
谓不得不然者愈疏兮尚安取于私智,
zhuāng zhōu dàn ér wàng tuī xī xià gé yú ér yì duì.
庄周诞而妄推兮夏革愚而臆对。
shì hào yǔ yuē zào wù xī yǔ yì hé yǒu suǒ zhǔ shī,
世号予曰造物兮予亦曷有所主尸,
gǒu dài yǔ ér hòu zào xī bǐ zào yǔ zhě fù shuí.
苟待予而后造兮彼造予者复谁。
gū zhì zhī ér wù xiào xī rèn wàn wù zhī zì chéng,
姑置之而勿校兮任万物之自成,
yóu xiǎo zhì yú tài chū xī hé yì xià chóng zhī yǔ bīng.
游小智于太初兮何异夏虫之语冰。
kuàng rèn zhī ér wù yí xī wàn lǐ huì ér yī píng,
旷任之而勿疑兮万里会而一平,
fū hé zào wù zhě kāi yǔ xī shén piāo piāo ér bù jū.
夫何造物者开予兮神飘飘而不居。
wǒ jiāng fù ér yuǎn yóu xī zhāo shén shèng yǐ wéi tú,
我将赴而远游兮招神圣以为徒,
téng jiǔ chī zhī bēn lún xī zhuī fēi diàn ér lǎn bēn fēng.
腾九螭之奔轮兮追飞电而揽奔风。
zhōu wàn lǐ yú yī xī xī táng xī jí ér yǒu jiǔ qū,
周万里于一息兮堂西极而有九区,
kòu yù quē zhī jiǔ guān xī jìn shàng dì yú jiàng dōu.
叩玉阙之九关兮觐上帝于绛都。
zhuó yáo zūn zhī fāng jiǔ xī zhāo chì sōng ér yǒu péng zǔ,
酌瑶尊之芳酒兮招赤松而友彭祖,
jì xī wǒ yǐ nán lǎo xī chù shì yù ér xí líng xū.
既锡我以难老兮黜嗜欲而袭灵虚。
yuán yòu wǒ yǐ mì yào xī hé qiān xiāo ér chuī wàn yú,
爰侑我以秘药兮合千箫而吹万竽,
lè wú xīn zhī yáng yáng xī shū wǔ tǐ zhī yǔ yǔ.
乐吾心之洋洋兮舒五体之与与。
jiàng fù huán yú wǒ shì xī liáo mí rì ér yī yú.
降复还于我室兮聊弥日而一娱。